Czym jest obraz choroby?
Otrzymanie informacji, że jest się chorym nierzadko bywa szokiem i stanowi ogromne wyzwanie adaptacyjne nie tylko dla całego organizmu, ale również psychiki. Badacze podkreślają, że współwystępowanie depresji z chorobami somatycznymi ma bardzo przykre skutki. Osoby chorujące na depresję mają trudności z podejmowaniem trudnych decyzji, które na etapie leczenia okazują się kluczowe.
Spadek motywacji i poczucia sensu mogą prowadzić do izolowania się od bliskich oraz niestosowania się do zaleceń lekarskich. Nieregularne przychodzenie na wizyty wywołane zaburzeniami snu i wzmożoną męczliwością przyczynia się do opóźnienia leczenia. Należy również pamiętać, że chory będący pod wpływem dużego stresu jest zagrożony postępem choroby np. nowotworowej.
Można to między innymi wyjaśnić negatywnym wpływem hormonów tarczycy na układ immunologiczny. Wzrost poziomu kortyzolu przyczynia się do osłabienia organizmu, który staje się mniej podatny na leczenie. Szacuje się, że występowanie depresji w przypadku choroby nowotworowej może wynosić nawet 40%. W Polsce obserwuje się rozwój dziedziny jaką jest psychoonkologia. Pokazuje to, że sfery umysłu i ciała są ze sobą ściśle powiązane. Na schorzenia somatyczne należy patrzeć interdyscyplinarnie aby przyczynić się do efektywnego leczenia i ułatwienia pacjentom przechodzenia choroby.
Badacze odkryli, że czynnikiem najbardziej wpływającym na aktywność zdrowotną oraz korzystniejszy przebieg choroby jest jej obraz.
Na obraz choroby składa się 5 komponentów. Są to:
–przyczyny choroby– przekonania na temat tego skąd choroba się wzięła np. czy jest wynikiem własnego zaniedbania czy czynników genetycznych;
–konsekwencje choroby– są to myśli odnośnie tego jak choroba wpłynie na życie jednostki (rodzinne, zawodowe);
–tożsamość choroby– przekonania dotyczące tego czym choroba jest i jakie objawy jej towarzyszą. Z reguły jest wynikiem przeszłych doświadczeń np. ktoś wyobraża sobie chorobę nowotworową w taki sposób w jaki chorował na nią ktoś bliski. Na tożsamość choroby wpływa również to jak kultura popularna i media ją ukazują;
-przebieg choroby– oczekiwania wobec przebiegu i trwania choroby;
-możliwość wyleczenia/kontroli – są to przekonania na temat tego na ile leczenie i działania prozdrowotne przyniosą skutki i czy jest szansa na wyleczenie. Ten komponent jest istotny jeśli chodzi o przestrzeganie zaleceń i zaufanie wobec personelu.
Podsumowanie
Obraz choroby to zbiór sądów, przekonań i reprezentacji różnych aspektów choroby. Wiele osób posiada mylny obraz tego z czym się wiążą poszczególne schorzenia. Jest on zazwyczaj bardziej negatywny i przerysowany niż w rzeczywistości. Przyczynia się to do ogromnego stresu i paniki w momencie dowiadywania się o chorobie. Wewnętrzna reprezentacja schorzenia ma ogromny wpływ na proces leczenia oraz dochodzenia do siebie, dlatego należy pamiętać o odpowiedniej edukacji w tym temacie.