Udar to nagłe zaburzenia czynności mózgu, które trwa dłużej niż 24 godziny, a wynika z wylewu krwi do mózgu. Spowodowany jest on uszkodzeniem, zazwyczaj pęknięciem naczynia tętniczego w mózgu. Do udaru dochodzi również, gdy przepływ krwi do mózgu jest zablokowany. Udar mózgu nazywa się bardzo często wylewem do mózgu, jednak nie jest to precyzyjne określenie. W 80% przypadków udar mózgu spowodowany jest niedokrwieniem, a tylko 20% udarów mózgu wywołane jest krwotokiem do mózgu, bądź do przestrzeni pomiędzy mózgiem a czaszką.
Udary są trzecią najczęstszą przyczyną zgonów w krajach rozwiniętych, zaraz po chorobach serca i nowotworach. Są one również bardzo często powodem niepełnosprawności.
Najczęściej do udarów dochodzi przy uderzeniach w głowę po upadkach, wysokim ciśnieniu krwi lub problemach sercowo-naczyniowych. Objawy udaru obserwuje się po przeciwnej stronie do uszkodzonej półkuli, ale zależy to w dużej mierze od wielkości i miejsca uszkodzenia. Skutkiem udarów mogą być: utrata lub upośledzenie zdolności ruchowych, powikłania ze strony układu oddechowego, zaburzenia czucia, zaburzenia mowy, zaburzenia pamięci, problemy w przełykaniu, a także problemy emocjonalne i psychologiczne związane z niepełnosprawnością i społecznymi konsekwencjami udaru.
Klinicznie większość pacjentów po udarach, zgodnie z prawidłowymi zasadami leczenia i opieki, powinno być objętych ciągłym, zaplanowanym, systemowym programem leczenia, rehabilitacji i opieki, także w ramach profilaktyki kolejnych, cięższych i słabiej rokujących udarów. Jednak z danych literaturowych wynika, że pomimo istotnych i dokładnie określonych potrzeb oraz rozwoju ośrodków specjalizujących się w udarach, w niektórych krajach, w tym w Polsce, problem opieki nad pacjentem po udarze z reguły zostaje przeniesiony na rodzinę chorego, a kompleksowa opieka medyczna maleje coraz bardziej w miarę trwania obserwacji.
Być może sytuacja ta przekłada się także na istotny problem umieszczania pacjentów po udarach w ciężkim stanie w hospicjach i jednostkach opieki paliatywnej, których działalność w większości nastawiona jest na opiekę nad pacjentami onkologicznymi.
Z tego też względu, dostrzegając potrzebę wsparcia osób po udarach oraz ich rodzin, zrodziła się idea powstania naszego specjalistycznego ośrodka, który pomieści:
- zakład opiekuńczo-leczniczy,
- oddział rehabilitacji dla dzieci i dorosłych, w tym neurorehabilitacji dla osób po udarach mózgu,
- hospicjum stacjonarne i oddział paliatywny.