Opieka Paliatywna jest opieką nad chorym cierpiącym z powodu nieuleczalnej choroby, której głównym zadaniem jest niesienie ulgi w cierpieniu, pielęgnacja i opieka nad chorym aż do śmierci.
Opieka paliatywna
Czym zajmuje się medycyna paliatywna?
Medycyna paliatywna, która swoją nazwę bierze od łacińskiego słowa pallium oznaczającego płaszcz, jest działem medycyny zajmujący się opieką nad chorymi będącymi w terminalnym stadium choroby. Oznacza to, że leczenie zmierzające do wyleczenia chorego zostało zakończone, a celem prowadzonych odtąd działań medycznych jest leczenie objawowe mające za zadanie złagodzenia cierpienia fizycznego i duchowego.
Na pierwszy plan wysuwa się dbałość o jakość życia pacjenta oraz udzielenie mu oraz jego najbliższym potrzebnej pomocy w zakresie opieki medycznej, psychologicznej, duchowej i socjalnej.
Kompleksowe działania prowadzone przez interdyscyplinarny zespół mają za zadanie:
Złagodzenie objawów choroby w szczególności bólu
Udzielanie wsparcia psychologicznego i emocjonalnego
Rozpoznanie potrzeb socjalnych chorego i jego najbliższych
Medycyna paliatywna w dużej mierze skupia się na opanowaniu bólu, który nieleczony może prowadzić do odczuwania przez chorego tzw. Bólu totalnego. Ból ten jest odczuwany wielopłaszczyznowo i niesie ze sobą ogromne cierpienie zarówno na poziomie fizycznym jak i psychicznym. Nie pozostaje to bez wpływu także na najbliższych pacjenta, u których potęguje uczucie bezradności.
Obecnie medycyna dysponuje narzędziami, dzięki którym może bardzo sprawnie opanować ból. Wymaga to jednak współpracy ze strony chorego i jego rodziny. Dlatego ważnym elementem leczenia paliatywnego jest zbudowanie zaufania pomiędzy chorym a zespołem medycznym oraz otwarta komunikacja. Te czynniki dają zarówno pacjentowi jak i jego bliskim lepsze zrozumienie zasadności podawanych leków, obalają mity narosłe wokół niektórych typów medykamentów, są szansą na dostrzeżenia związku pomiędzy przyjmowanymi systematycznie lekami a poprawą jakości i komfortu jego życia.
Główne zadania leczenia paliatywnego to dbałość o jakość życia chorego poprzez:
opanowanie dolegliwości bólowych
pielęgnacja chorego, edukacja rodziny chorego w tym zakresie
zapobieganie negatywnym skutkom leczenia takim jak zaparcia, obrzęku, nudności
przeciwdziałanie dodatkowym objawom towarzyszącym chorobie zasadniczej takim jak duszności, zaburzenia łaknienia, problemy ze snem, odleżyny, inne dolegliwości somatyczne
towarzyszenie i przygotowywanie na moment śmierci, wspierająca obecność w okresie żałoby
udzielanie profesjonalnego wsparcia psychologicznego i duchowego
Czym różni się opieka paliatywna od opieki hospicyjnej?
Opieka paliatywna jest pojęciem utożsamiany z opieką hospicyjną, ze względu na główne cele i zadania. Jest jednak pojęciem szerszym ze względu na grupę odbiorców, ponieważ o ile pacjent hospicyjny zawsze otrzymuje opiekę paliatywną o tyle pacjent w poradni medycyny paliatywnej nie jest jeszcze chorym kwalifikującym się do opieki hospicyjnej. Jednocześnie w sytuacji postępu procesu choroby może się nim stać w przyszłości.
Opieką paliatywną mogą być objęci dorośli i dzieci, a miejscem sprawowania pomocy może być zarówno dom chorego jak i oddział stacjonarny lub poradnia.
Chory może zostać zakwalifikowany do tego rodzaju opieki w ramach skierowania wydanego przez lekarza specjalistę lub lekarza POZ.
Opieka paliatywna może być sprawowana w ramach:
Poradni Medycyny Paliatywnej
Oddziału paliatywnego
Opieki paliatywnej sprawowanej przez hospicja domowe i stacjonarne
Poradnia Medycyny Paliatywnej obejmuje opieką chorych z zaawansowaną chorobą nowotworową, którzy potrzebują konsultacji lekarskich, szczególnie w zakresie opanowania bólu oraz innych dokuczliwych objawów. Jednocześnie ich stan zdrowia jest na tyle dobry, że nie wymaga objęcia opieką hospicyjną. Z poradni mogą również korzystać osoby po zakończeniu leczenia onkologicznego, wymagające kontynuacji leczenia przeciwbólowego lub innych objawów, które są zarówno następstwem choroby jak i procesu jej leczenia.
W skład zespołu Poradni Medycyny Paliatywnej wchodzą lekarze i pielęgniarki posiadający specjalizację paliatywną. Do dyspozycji chorych i ich bliskich pozostaje również psycholog, psychoonkolog lub psycholog kliniczny.
W chwili gdy wizyty w Poradni Medycyny Paliatywnej stają się niewystarczającą formą opieki i proces chorobowy postępuje, chory, po otrzymaniu skierowania od lekarza poradni może uzyskać niezbędną pomoc w ramach hospicjum stacjonarnego, hospicjum domowego lub oddziału paliatywnego.
Oddział medycyny paliatywnej jest oddziałem szpitalnym i funkcjonuje w jego ramach. Natomiast Hospicjum Stacjonarne jest osobną jednostką, może być prowadzone przez stowarzyszenie, fundację, prywatną firmę medyczną posiadającą kontrakt z NFZ na świadczenie tego rodzaju usług. Zadania i cele obu oddziałów stacjonarnych są takie same a różnicuje je jedynie instytucja w ramach której są prowadzone. Hospicjum domowe i zasady jego działania zostały opisane na podstronie HOSPICJUM.
Oddział paliatywny zapewnia:
kontrolę objawów trudnych do opanowania w warunkach domowych
leczenie powikłań po zastosowanej chemio i radioterapii
leczenie przeciwbólowe wg najnowszych standardów
ogólne leczenie objawowe, paliatywne chorych w stanie terminalnym