Nowotwór piersi

Rak piersi to najczęstszy nowotwór u kobiet w Polsce. Stanowi 22% wszystkich zachorowań na nowotwory (ok. 18 tys. osób). Jest drugą przyczyną zgonów spowodowanych przez nowotwory złośliwe wśród nich (zaraz po raku płuc). Rozpoznawany jest niemal wyłącznie u kobiet, u mężczyzn rak piersi stanowi 1% wszystkich lokalizacji nowotworów. U każdej kobiety występuje 12% ryzyko zachorowania w ciągu życia (1 na 8).

Czynniki ryzyka:

• uwarunkowania genetyczne i występowanie rodzinne (w tym mutacje BRCA1 i BRCA2)
• wczesne wystąpienie miesiączki,
• późna menopauza,
• wiek – po 50 roku życia,
• późne urodzenie pierwszego dziecka,
• płeć żeńska (mężczyźni także chorują na raka piersi, choć znacznie rzadziej),
• niewłaściwy styl życia,
• nadwaga, otyłość
• wcześniejsze zachorowanie na raka piersi, trzonu macicy lub jajnika
Do modyfikowalnych czynników ryzyka należą: alkohol, stosowanie antykoncepcji hormonalnej, sytuacje stresowe, otyłość i nadwaga, aktywność fizyczna. Zdrowy tryb życia w profilaktyce nowotworów polega przede wszystkim na regularnej aktywności fizycznej, odpowiedniej diecie- bogatej w ryby, soję, warzywa, kurkumę, produkty białkowe. Należy unikać tłuszczów odzwierzęcych, węglowodanów prostych oraz alkoholu, szczególnie wysokoprocentowego. Należy zadbać o unikanie stresu lub umiejętne radzenie sobie z nim.

Badania diagnostyczne:

Pierwszym i podstawowym badaniem powinno być samobadanie piersi przez pacjentkę w jej domu. Badania ukazują że 90% wszystkich nowotworów piersi zostało wykrytych poprzez samobadanie. Wykonuje się je raz w miesiącu pomiędzy 1-10 dniem cyklu miesiączkowego. Kobiety po menopauzie powinny wybrać sobie jeden dzień w miesiącu. Elementy składowe takiego badania to: oglądanie piersi, badanie palpacyjne miąższu, badanie węzłów chłonnych oraz ocena wycieku z brodawek. Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi zaleca się, aby raz w roku wykonać przesiewowe badania mammografii w przypadku kobiet między 50 a 69 r.ż.. Kobietom młodszym zalecane jest badanie USG. Jeśli przypadki nowotworu piersi lub jajnika w linii kobiecej wystąpiły w rodzinie, należy wykonać badania genetyczne na obecność mutacji genów BRCA1 oraz BRCA2.
• Badanie piersi przez lekarza POZ lub ginekologa.. Kobietom przed 39 r.ż. zaleca się wizyty co 2-3 lata, natomiast po 40 r.ż- raz w roku. Lekarz dzieli pierś na kwadranty i dokonuje badania palpacyjnego, a następnie ocenia symetrię gruczołu piersiowego
• Mammografia– polega na naświetleniu piersi promieniami RTG, co umożliwia uwidocznienie zmian niewyczuwalnych dotykiem lub nie wykrytych podczas samobadania piersi. Podczas badania pierś zostaje ściśnięta przez dwie płytki i w tym momencie zostaje zrobione zdjęcie rentgenowskie.
• Galaktografia- jest obrazową metodą diagnostyczną, służącą ocenie budowy gruczołu piersiowego. Stosowana jest najczęściej w przypadku wyjaśnienia przyczyny wycieku wydzieliny z brodawki sutkowej. Wymaga podania środka kontrastowego do gruczołu piersiowego i prześwietlenia go w badaniu mammograficznym.
• USG-metoda ta nie ma bezwzględnych przeciwwskazań do wykonania. Polega na badaniu miąższu ultradźwiękami. Czułość badania jest uzależniona od rodzaju utkania piersi. Badanie umożliwia stwierdzenie zmian torbielowych i litych.
• Rezonans magnetyczny– wykorzystuje pole magnetyczne do ukazania dokładnego obrazu tkanek i przepływu krwi w piersi. Wykrywa nawet małe guzki u kobiet młodych z dużą gęstością tkanki. Jest to chętnie wykorzystywana metoda gdyż jest nieinwazyjna i nie wykorzystuje promieniowania jonizującego. Najczęściej stosowana u kobiet dużym ryzykiem zachorowalności
• Badanie mikroskopowe (BAC, BAG, VAB)– badanie polega na pobraniu materiału komórkowego z guza.
• Ocena węzła wartowniczego– węzeł wartowniczy (SLN) jest pierwszym węzłem na drodze chłonki ze zmian nowotworowych. Jeśli wystąpią przerzuty, najczęściej najpierw pojawiają się właśnie w węźle wartowniczym.
• Markery nowotworowe- markery, czyli białka, które są znacznikami określonego rodzaju komórek oraz fazy, w której się znajdują. Przede wszystkim antygeny nowotworowe lub produkty przemiany materii nowotworu są markerami nowotworowymi. Wykrywane są z tkanek, moczu oraz krwi.

Leczenie nowotworu piersi

Można wyróżnić leczenie miejscowe oraz objawowe. Do leczenia miejscowego zalicza się wszelkie zabiegi operacyjne. Leczenie objawowe to chemioterapia, radioterapia czy hormonoterapia.
Leczenie chirurgiczne– polega na usunięciu guza. Sposób oraz rozległość zabiegu uzależniona jest od wieloogniskowości nowotworu oraz wielkości guza. Można wyróżnić leczenie oszczędzające (BCT- Breast Conserving Treatment) czyli miejscowe usunięcie guza z biopsją węzła wartowniczego, ale również z usunięciem węzłów limfatycznych pachowych. Inną metodą jest mastektomia prosta, polegająca na usunięciu gruczołu piersiowego bez węzłów. Radykalna mastektomia obejmuje usunięcie całego gruczołu piersiowego, wraz z węzłami limfatycznymi pachowymi. Można wyróżnić również zabiegi odtwórcze charakteryzujące się wstawieniem ekspandera pod powłoki skórne do momentu aż rany pooperacyjne nie wygoją się, następnie po kilku miesiącach zamienia się go na endoprotezę wypełnioną silikonowym żelem.
Chemioterapia- polega na leczeniu nowotworu za pomocą kombinacji dobranych leków, które w połączeniu są toksyczne dla komórek nowotworowych w każdym stadium rozwoju. Rodzaje leków zostają dostosowane indywidualnie do pacjenta uwzględniając wyniki histopatologiczne.
Radioterapia- polega na stosowaniu określonych dawek promieniowania jonizującego w obszarze chorej piersi oraz zaatakowanych węzłów chłonnych. Może być wykonana przed jak i po zabiegu operacyjnym. W drugim przypadku najczęściej gdy stwierdzi się przerzuty do węzłów chłonnych lub gdy guz ma duże rozmiary.
Hormonoterapia– może być stosowana tyko jeśli komórki nowotworowe posiadają receptory estrogenowe oraz progesteronowe. Stosuje się ją osobno lub łączy z innymi terapiami lub operacją. Całość polega na blokowaniu wytwarzania danych hormonów bądź uniemożliwienie ich dojścia do komórek nowotworowych. Jeśli komórkę rakową odetnie się od dostępu do hormonów, przestaje się ona rozrastać i dzielić.

Hospicjum

W przypadku osób, u których zakończono leczenie przedłużające życie np. chemioterapia lub intensywna terapia istnieje możliwość ubiegania się o przyjęcie do hospicjum domowego. Leczenie w hospicjum jest skoncentrowane na łagodzeniu skutków choroby, a nie usuwaniu jej przyczyn.

Hospicjum dzięki pracy lekarzy, pielęgniarek, fizjoterapeutów i psychologów zapewnia systematyczną opiekę w sferze fizycznej, społecznej oraz psychologicznej, która pomaga poprawić jakość życia i „żyć aż do śmierci”. Hospicjum Domowe Królowej Apostołów w Wiśniowej zapewnia opiekę wykwalifikowanego zespołu ludzi, których łączy misja i chęć pomocy osobom w terminalnym stanie choroby.