Opieka Paliatywna jest opieką nad chorym cierpiącym z powodu nieuleczalnej choroby, której głównym zadaniem jest niesienie ulgi w cierpieniu, pielęgnacja i opieka nad chorym aż do śmierci.
Medycyna paliatywna, która swoją nazwę bierze od łacińskiego słowa pallium oznaczającego płaszcz, jest działem medycyny zajmujący się opieką nad chorymi będącymi w terminalnym stadium choroby. Oznacza to, że leczenie zmierzające do wyleczenia chorego zostało zakończone, a celem prowadzonych odtąd działań medycznych jest leczenie objawowe mające za zadanie złagodzenia cierpienia fizycznego i duchowego.
Na pierwszy plan wysuwa się dbałość o jakość życia pacjenta oraz udzielenie mu oraz jego najbliższym potrzebnej pomocy w zakresie opieki medycznej, psychologicznej, duchowej i socjalnej.
Kompleksowe działania prowadzone przez interdyscyplinarny zespół mają za zadanie:
ZŁAGODZENIE OBJAWÓW CHOROBY W SZCZEGÓLNOŚCI BÓLU
UDZIELANIE WSPARCIA PSYCHOLOGICZNEGO I EMOCJONALNEGO
ROZPOZNANIE POTRZEB SOCJALNYCH CHOREGO I JEGO NAJBLIŻSZYCH
Medycyna paliatywna w dużej mierze skupia się na opanowaniu bólu, który nieleczony może prowadzić do odczuwania przez chorego tzw. Bólu totalnego. Ból ten jest odczuwany wielopłaszczyznowo i niesie ze sobą ogromne cierpienie zarówno na poziomie fizycznym jak i psychicznym. Nie pozostaje to bez wpływu także na najbliższych pacjenta, u których potęguje uczucie bezradności.
Obecnie medycyna dysponuje narzędziami, dzięki którym może bardzo sprawnie opanować ból. Wymaga to jednak współpracy ze strony chorego i jego rodziny. Dlatego ważnym elementem leczenia paliatywnego jest zbudowanie zaufania pomiędzy chorym a zespołem medycznym oraz otwarta komunikacja. Te czynniki dają zarówno pacjentowi jak i jego bliskim lepsze zrozumienie zasadności podawanych leków, obalają mity narosłe wokół niektórych typów medykamentów, są szansą na dostrzeżenia związku pomiędzy przyjmowanymi systematycznie lekami a poprawą jakości i komfortu jego życia.
Główne zadania leczenia paliatywnego to dbałość o jakość życia chorego poprzez:
OPANOWANIE DOLEGLIWOŚCI BÓLOWYCH
PIELĘGNACJA CHOREGO, EDUKACJA RODZINY CHOREGO W TYM ZAKRESIE
ZAPOBIEGANIE NEGATYWNYM SKUTKOM LECZENIA TAKIM JAK ZAPARCIA, OBRZĘKU, NUDNOŚCI
PRZECIWDZIAŁANIE DODATKOWYM OBJAWOM TOWARZYSZĄCYM CHOROBIE ZASADNICZEJ TAKIM JAK DUSZNOŚCI, ZABURZENIA ŁAKNIENIA, PROBLEMY ZE SNEM, ODLEŻYNY, INNE DOLEGLIWOŚCI SOMATYCZNE
TOWARZYSZENIE I PRZYGOTOWYWANIE NA MOMENT ŚMIERCI, WSPIERAJĄCA OBECNOŚĆ W OKRESIE ŻAŁOBY
UDZIELANIE PROFESJONALNEGO WSPARCIA PSYCHOLOGICZNEGO I DUCHOWEGO
Czym różni się opieka paliatywna od opieki hospicyjnej?
Opieka paliatywna jest pojęciem utożsamiany z opieką hospicyjną, ze względu na główne cele i zadania. Jest jednak pojęciem szerszym ze względu na grupę odbiorców, ponieważ o ile pacjent hospicyjny zawsze otrzymuje opiekę paliatywną o tyle pacjent w poradni medycyny paliatywnej nie jest jeszcze chorym kwalifikującym się do opieki hospicyjnej. Jednocześnie w sytuacji postępu procesu choroby może się nim stać w przyszłości.
Opieką paliatywną mogą być objęci dorośli i dzieci, a miejscem sprawowania pomocy może być zarówno dom chorego jak i oddział stacjonarny lub poradnia.
Chory może zostać zakwalifikowany do tego rodzaju opieki w ramach skierowania wydanego przez lekarza specjalistę lub lekarza POZ.
Opieka paliatywna może być sprawowana w ramach:
PORADNI MEDYCYNY PALIATYWNEJ
ODDZIAŁU PALIATYWNEGO
OPIEKI PALIATYWNEJ SPRAWOWANEJ PRZEZ HOSPICJA DOMOWE I STACJONARNE
Poradnia Medycyny Paliatywnej obejmuje opieką chorych z zaawansowaną chorobą nowotworową, którzy potrzebują konsultacji lekarskich, szczególnie w zakresie opanowania bólu oraz innych dokuczliwych objawów. Jednocześnie ich stan zdrowia jest na tyle dobry, że nie wymaga objęcia opieką hospicyjną. Z poradni mogą również korzystać osoby po zakończeniu leczenia onkologicznego, wymagające kontynuacji leczenia przeciwbólowego lub innych objawów, które są zarówno następstwem choroby jak i procesu jej leczenia.
W skład zespołu Poradni Medycyny Paliatywnej wchodzą lekarze i pielęgniarki posiadający specjalizację paliatywną. Do dyspozycji chorych i ich bliskich pozostaje również psycholog, psychoonkolog lub psycholog kliniczny.
W chwili gdy wizyty w Poradni Medycyny Paliatywnej stają się niewystarczającą formą opieki i proces chorobowy postępuje, chory, po otrzymaniu skierowania od lekarza poradni może uzyskać niezbędną pomoc w ramach hospicjum stacjonarnego, hospicjum domowego lub oddziału paliatywnego.
Oddział medycyny paliatywnej jest oddziałem szpitalnym i funkcjonuje w jego ramach. Natomiast Hospicjum Stacjonarne jest osobną jednostką, może być prowadzone przez stowarzyszenie, fundację, prywatną firmę medyczną posiadającą kontrakt z NFZ na świadczenie tego rodzaju usług. Zadania i cele obu oddziałów stacjonarnych są takie same a różnicuje je jedynie instytucja w ramach której są prowadzone. Hospicjum domowe i zasady jego działania zostały opisane na podstronie HOSPICJUM.
Oddział paliatywny zapewnia:
KONTROLĘ OBJAWÓW TRUDNYCH DO OPANOWANIA W WARUNKACH DOMOWYCH
LECZENIE POWIKŁAŃ PO ZASTOSOWANEJ CHEMIO I RADIOTERAPII
LECZENIE PRZECIWBÓLOWE WG NAJNOWSZYCH STANDARDÓW
OGÓLNE LECZENIE OBJAWOWE, PALIATYWNE CHORYCH W STANIE TERMINALNYM